Dag 7 - Do. 15 november

Jammer eigenlijk dat er geen foto's bij staan, dat verlevendigt de boel wel. Peter en Annie hebben een digitale camera, eens kijken of het lukt om morgen wat foto's hier en daar er bij te zetten...
Voor nu het verslag van donderdag 15 november, veel leesplezier...

Om 08.00 in de bus en stoppen eerst bij een oud station waar een hele oude stoomlocomotief staat. Het duurt 5 uur voordat ' ie 'op stoom is' wordt verteld, gaan wij dus niet meemaken. Ook staat er een kleine trein die nog 2x per dag als er toeristen zijn rijdt, nouja, 8 km. verderop naar Trai Mat.

Daarna rijden we een klein stukje verderop naar de Valley of Love... (De Liefdesvallei), prachtige tuin met heleboel attributen waar verliefde stelletjes mooie foto's kunnen laten maken. (Soort beroemde Avifauna huwelijksreportages zeg maar). Weinig verliefde stelletjes in onze groep? Echt wel! (Ook een stel uit onze groep maakt wat maffe foto's achter een hart, zien jullie vanzelf wel. Er zijn ook wat kleine gezellige souvenirwinkeltjes, we proeven daar gesuikerde aardbeien, gesuikerde moerbei.
We drinken er ook artisjokthee, wat goed is tegen reumatische aandoeningen. Ik koop er zelf wat armbandjes en Adrie/Reina en Eef en ikzelf kopen er ook nog een boeddhabeeldje met zo'n klepeltje eronder, schattig. Aan het begin van het park vinden we de zogenoemde cowboys, dit zijn de cowboys van Dalat, die je of met de motor of met het paard overal brengen waar je wilt.

Terug in de bus, naar de Botanische tuinen, hier hebben we wat vrije tijd. Er treedt een band op, best even leuke muziek, hip en ritmisch, ze bespelen een typisch Vietnamees instrument, Trung genaamd. De tuinen zijn prachtig, vraag me niet welke soort planten en bomen er allemaal staan. Wat we wel nog even meekrijgen is dat we naalden op de grond zien liggen van een naaldboom: wist je dat als er 3 naalden aan een knopje zitten dit alleen van naaldbomen kan zijn van boven de 1.000 meter? Daaronder hebben ze namelijk altijd alleen maar 2 naalden aan een knopje. Ik heb geprobeerd te ontdekken of het echt wel zo is, maar geloof me, alle gevallen naalden op de grond zijn er allemaal 3 aan 1 knop. Dik en Car vinden nog een waanzinnig mooie platte Boeddhakop in een van de ateliers die op het terrein staat en waar de houtbewerker zelf op de grond ervoor driftig hamertje tik met een stuk hout zit te doen. Zijn winkeljuffrouw die al heel snel in de gaten heeft waar we zo verrukt naar staan te staren, vraagt er 1 miljoen Dong voor, circa 60 dollar. Dat vinden we veel te duur, het is namelijk onbehandeld hout (wat we wel mooi vinden), maar voor prachtig houtsnijwerk, wel behandeld en ongeveer net zo groot wordt ook 60 dollar gevraagd. We gaan direct bolew tawar (afdingen voor de niet Indo's die dit lezen) en beginnen (na trouwens even ruggespraak met Rene gehouden te hebben) meteen maar met 50% minder. Ze lacht ons vierkant uit, we lopen langzaam weg, ze roept ons terug... zo werkt het he... maar niks hoor, ze blijft bij haar 1 miljoen. Nou, in geen miljoen jaar... dus lopen we weg.

We bezoeken het hoofdatelier van XQ met prachtige borduurkunst en krijgen er een rondleiding. Dalat staat namelijk bekend om het fijne borduurwerk met zijdedraad. Er wordt bijgehouden waar de doeken (bijna geschilderd) als ze verkocht zijn, naar toe gaan. De borduurkunst was een hobby van de vrouw van de laatste keizer van Vietnam (Bao Dai), haar naam was Nam Phuong. Zij is in 1963 overleden aan kanker.

We krijgen een rondleiding en uitleg over hoe het borduren precies werkt. Ongelooflijk om te zien, het borduurwerk lijkt wel geschilderd. Er zitten diverse meisjes aan te werken. De meisjes beginnen eerst met een opleiding om de hoofdlijnen te leren, daarna gaan ze naar een speciale opleiding die 5 jaar duurt. Iedere maand gaan ze naar het ziekenhuis om hun ogen en nek te laten controleren (kan me voorstellen) en als ze 45 jaar zijn moeten ze er mee stoppen, dan kunnen hun ogen dat blijkbaar niet meer aan. Maar, dan worden ze gewoon teacher.

Er zitten een paar kunstenaars die eerst met potlood een tekening opzetten op schaal, alleen dat al is een stukje verheven kunst. Daarna worden er gaatjes in alle lijnen van de tekening geprikt. Dan leggen ze de tekening met alle gaatjes op een zwarte plaat en gaan met verschillende kleuren krijt er over heen. Die plaat komt dan bij de meisjes op een glasplaat en die gaan het vullen met allerlei zijdedraad. Ik zag een meisje het gezicht van een baby doen met wel 4 a 5 verschillende nuances van beige om de schaduw weer te geven. Ik zag amper het verschil tussen 2 van die draadjes (als ik het draadje op zich al kon zien...) Een waar kunstwerk is een staande glasplaat met daartussen een prachtig stukje borduurkunst. Twee meisjes hebben tegelijkertijd hieraan gewerkt, een aan de ene kant, een aan de andere kant. Exact hetzelfde werk hebben ze gemaakt (2 ossen op de weg met de zee achter hun). Alleen... de ene heeft de dagkant gemaakt (blauwe lucht, zon, groen gras) en de ander de nachtkant (maan, donkere lucht). Ik ben heel erg onder de indruk. In een apart kamertje vinden we een portret van de founder, de stichter van het atelier: Mr. Le Cong Hanh (zijn echte naam in Vietnamees is Trab Quoc Khai). In een andere kamer zien we 3 afbeeldingen: in het midden het logo van XQ, dat op elk doek wat de deur uitgaat rechtsonderin staat. Het logo symboliseert; Return to Tradition en de stad Dalat voor. Aan de linkerkant hangt het portret van de kunstenaar die het logo heeft ontworpen: Nguoi Sang en aan de andere kant zijn vrouw die ook borduur-kunstenares is Chan Dung.

Wil je een kunstwerk kopen? Dat kan. Een dame demonstreert hoe dat gebeurt: het doek wordt klein opgevouwen in een kistje gedaan. Onderin ligt dan een papiertje met een instructie hoe je de lijst weer in elkaar kunt zetten. Want de lijst krijg je ook mee. Een grote lijst wordt gewoon in vieren gedeeld en bijelkaar gebonden. Fred en Ellen hebben een groot kunstwerk gekocht en het is keurig verpakt.

Er ligt een gastenboek waarin gasten hun commentaar, opmerkingen nog even kwijt kunnen. Toevallig heb ik mijn kalligrafeerpen bij me en zet er een aardig tekstje in namens de groep. Leuk is dat iedereen daarna zijn/haar handtekening eronder zet. De meisjes die er werken zijn onder de indruk en ik bied aan hun namen mooi te schrijven. Leuk! En ik koop er zelf ook nog iets, maar wat zeg ik niet, want dat is een verrassing voor iemand... (hihi)

Dan bezoeken we het zomerpaleis van de laatste keizer van Vietnam: Bao Dai. Bao Dai moest in 1925 als 13 jarig jongetje zijn vader, die overleed, opvolgen. Dit was in de tijd van de Franse overheersing. Van de Fransen kreeg hij een spoedcursus : 'Keizer zijn voor Dummy's' en in 1926 zat hij op de troon. In 1945 is hij afgetreden toen Ho Chi Minh de onafhankelijksverklaring uitsprak. Hij heeft toen nog een tijdje in een hoge positie als adviseur voor HCM gewerkt, maar koos uiteindelijk toch voor de Fransen. Daarom werd hij de marionet van de Fransen genoemd. Uiteindelijk vluchtte hij met vrouw en kinderen naar Frankrijk en op 1 augustus 1998 overleed hij in Frankrijk waar hij ook begraven ligt. In Vietnam hebben toen in het hele land gele vlaggen uitgehangen. Zijn oudste zoon Bao Long is dus geen opvolger geworden zoals altijd gedacht was en is nu bankdirecteur in Europa, reist heen en weer tussen Londen en Parijs. Door Vietnam wordt hij als verbannen beschouwd sinds het gezin na 1945 vluchtte naar Frankrijk.

Enfin, nu lopen we dus in het paleis rond. Verwacht geen gouden tronen en kronen hoor, het is eenvoudig en vind ik straalt ook klasse uit, vierkante kamers, vierkante robuuste meubels. We lopen door alle kamers waar gelukkig nog heel schatten bewaard zijn gebleven of terug gekomen zijn uit Frankrijk (of meegenomen zijn door delegaties die op bezoek kwamen). Door de werkkamer voor belangrijke gasten en de kamer voor de minder belangrijke gasten (staat een stoeltje minder zeg maar), en in een van de kamers hangt zelf een portret van zijn concubine (z'n vriendin dus, Bao Dai was een playboy die er heel veel vrouwen op na hield). Zou ik als keizerin toch ff mooi niet goed gevonden hebben...
Ook lopen we door de kamer waar recepties/diners werden gehouden, uniek in deze kamer is een bronzen buste van de keizer en een glasgravure die door studenten is gemaakt en als cadeau was aangeboden. De gravure is de kaart van Vietnam. Boven lopen we nog door de slaapvertrekken. De kleur geeft aan wie er slaapt: de goudgele kleur van gordijnen en beddensprei is bijv. van de troonopvolger Bao Long. In zijn kamer hangt een portret van hemzelf in militair uniform (militaire opleiding in Dalat en gelegerd geweest in Armenie). In de slaapkamer van de vrouw van de keizer vinden we de voorloper van het kluisje, een soort kastje in de muur waar al haar juwelen in zaten. Beneden lopen we nog even door de keuken waar ook een grill staat met een windmolen. De grill werd normaliter door de wind gedraaid, stond er geen wind dan mocht een bediende de windmolen bedienen. Naast de keuken is een aparte kamer met een grote kast vol met allerlei boeddhabeeldjes. In het midden staatn de Geluksboeddha (met het kindje), de Boeddha van de Voorspoed (met geld) en de Boeddha voor Lang Leven (met baard en staf).

Drukke dag vandaag, hoop te lezen voor jullie dus. We bezoeken ook Hang Nga Crazy House. Hang Nga is de dochter een minister president en studeerde architectuur in Rusland. Terug in Vietnam wilde zij haar droom/missie verwezenlijken: huizen ontwerpen waarbij de natuur dichter bij de mens komt en andersom. Het is moeilijk om uit te leggen hoe het er uit ziet, je moet de foto's zien. In eerste instantie wilde ze echte bomen door huizen laten groeien, maar de regering heeft daar toch een stokje voor gestoken. Nu heeft ze bomen gewoon nagemaakt. Ze gebruikt kippengaas gevuld met cement en kan dat in iedere vorm kneden tot het hard is. Er zijn zo'n 12 thema-kamers, planning is om er 20 te maken. We zien een adelaarskamer, thermietkamer, berenkamer, tijgerkamer, kangoeroekamer, kalebaskamer, bamboekamer, fazantkamer (2 etages). De kamers zijn vaak voor 4 personen en te huur per kamer van Dollar 29 tot Dollar 84 per kamer per nacht.

Morgen vertrekken we naar Nha Trang.