(Dag Mam! Leuk dat je meeleest!) Om 07.00 uur zitten we in de bus, weer een vroege dag. Bij het ontbijt zien we veel militairen uit Cambodja. Een keer in de zes maanden komen militairen uit Cambodja, Laos en Vietnam bij elkaar om de grensbeveiliging/bewaking door te nemen, te bespreken cq. daar waar nodig regels aan te passen of te verbeteren. Er wordt met name nogal hout over de grens gesmokkeld. In de bus vertelt Rene dat we een aardige reis voor de boeg hebben, we schatten in rond 18.00 uur in het hotel te zijn vanavond, geen koffiestop omdat we die tijd liever in My Lai besteden en bovendien is het onderweg nog afwachten of door de overstromingen in het gebied rondom Hoi An de wegen goed begaanbaar zijn. Ter compensatie (lees omkoping) krijgen we allemaal een lekker pakje koekjes, van die Brusselse kermisgevallen weet je wel, heerlijk.We stoppen wel even om foto's van het uitzicht te maken (zie foto). We gaan snelweg 24 op, hier komen niet tot weinig winkels voor, regelmatig op vaste tijden gaan er motors met diverse koopwaren (levensmiddelen) langs deze weg op en neer. De mensen die er wonen weten precies wanneer wie langskomt en kunnen zo toch aan hun verse producten komen (geen koelkast weet je nog). Soort SRV zeg maar. We gaan de Mang Den pas op, een behoorlijke bochtige, achterin is het lekker flexibel meezwaaien op de achterbank. We zien 2 soorten rijstteelt onderweg: de natte rijstvelden op de grond en de droge rijstteelt tegen de bergen aan. Om die laatste rijst te kunnen oogsten hebben ze rieten manden op poten die ze tegen de berg aanzetten, dan ritsen ze aren af en vallen de rijstkorrels in de mand. Onderweg vertelt Rene diverse wetenswaardigheden, hier komen wat van die losse flodders: Vietnamezen worden steeds ouder. Het geboortesterftecijfer wordt steeds meer teruggedrongen, hoewel er nog steeds 20 op de 1.000 baby’s overlijdt bij de geboorte. Artsen moeten hier vlak voor de bevalling worden omgekocht of ze alsjeblieft wat langer willen wachten zodat het een natuurlijke geboorte wordt, een arts voert liever een keizersnee uit, is snel, makkelijk en zijn ze snel weer weg… Ook betere medicijnen zorgen voor een langere levensduur. Nederland is actief betrokken bij de gezondheidsproblematiek van Vietnam, zo zijn er medische posten opgezet en wordt ook veel gedaan aan malariabestrijding. Vraag een Vietnamees hoe oud hij is en een oudere zal zeggen: heel zwaar… Dat komt omdat ze ieder jaar een steentje in een kruik doen, dus hoe meer jaren verstreken, hoe meer stenen in het kruikje, hoe zwaarder. Je moet er maar opkomen. Vind het wel schattig. Pensioen wordt alleen aan mensen die tenminste 15 jaar bij de overheid hebben gewerkt uitgekeerd, in de vorm van een eenmalige uitkering. Mannen mogen met pensioen als ze 55 zijn en vrouwen met 50 jaar. Tenzij een bedrijf je liever nog wat langer wil houden (of je wilt zelf nog wat langer werken), dan komt ere en keuring en mag je nog max. 5 jaar doorwerken. Langs de rijstvelden zien we kleine huisjes op palen. In deze huisjes worden de kinderen ondergebracht na school als de ouders op het veld werken. Even een stop, we mogen wildplassen, wat de nodige hilariteit oplevert natuurlijk. Dan gaan we de 2e pas op, de Vio Lac pas van 11 km. Prachtige beelden onderweg, kijken heel diep, heb geprobeerd dat op de film te zetten, lukte niet echt, onmogelijk om de pracht in zijn total weer te geven. Wel een filmpje van dat we door een klein dorpje rijden, weet niet of het lukt het op deze weblog te zetten. Is dus vanuit de rijdende bus gefilmd (met m’n nieuwe camera…)Staat er niets dan is het niet gelukt dus. Onderweg zien we schoolkinderen met rode sjaaltjes om, dit symboliseert een aantal dingen: ter ere van de jeugdpartij, ter ere van de tienerpartij en ter ere van het communisme. Is niet verplicht maar veel families houden het toch nog in ere. Rene laat ook nog weten dat je qua leeftijd hier in Vietnam 2 jaar verder bent. Hoezo? Nou omdat als je geboren wordt ben je meteen 1 jaar. En als het nieuwe jaar begint ben je 2. Stel dat je op 27 november dus geboren wordt, ben je gelijk 1 en in het nieuwe jaar meteen 2, terwijl je dan eigenlijk pas ruim een maand oud bent. Lekker vooruitzicht… We zijn op weg naar Quang Ngai waar we de lunch zullen gebruiken in een hotel. QN is een plaats in opkomst. Men is van plan hier een olieraffinaderij te gaan bouwen voor eigen gebruik. We gaan over een lange brug, over de rivier de Tra, aan de overkant ligt het hotel. Rene zegt dat het water hier minstens 3 meter hoger ligt dan normal. Om 12.30 uur zijn we in het hotel voor de lunch, veel gefrituurde zaken (oeps, mijn figuur!) wel lekker, ik neem niet te veel, veel te vet dus, maar de groenten (sort tjaptjoy meestal) zijn weer heerlijk knapperig en smaakvol. Ook mais/krabsoepje vooraf was zeker niet mis. Op het toilet zie ik uit mijn ooghoek (Paul, ff niet verder lezen dus….) een knoepert van een spin, samen met Reina hebben we er om een hoekje van de deur foto’s van gemaakt, maar die zal ik jullie besparen. Na de lunch gaan we richting My Lai, de zwarte bladzijde uit de geschiedenis van de US. De bus gaat slingerend over de weg, vanwege de vele gaten die er door de zware regenval in zijn gekomen. We hebben geluk dat we er overheen kunnen, 2 dagen geleden lag deze weg nog geheel onder water. Aan weerszijden van de weg zien we dan ook behoorlijk ondergelopen rijstvelden en in sommige huisjes waar je naar binnen kunt kijken kun je zien dat daar het water ook heeft gestaan. Rene vertelt heel veel over My Lai, de meest emotionele plek in Vietnam. Ik begin eerst even met wat bron-kennis wat ik net van internet heb gehaald en uit de National Geographic Reisgids en dat mix ik met de info van Rene. Dertien km ten noordoosten van Quang Ngai liggen de dorpjes Tu Cung en Co Luy, wereldwijd beter bekend als My Lai. Op 16 maart 1968 verkrachtte, martelde en vermoordde een Amerikaanse legereenheid in vier uur tijd, 504 Vietnamese burgers, waarvan de meerderheid vrouwen, kinderen en bejaarden waren. De plaats van het bloedbad is nu een herdenkingsplaats voor de doden. Het bloedbad barstte los als een storm, die werd gevoed door slecht leiderschap, gefrustreerde GI’s en een Amerikaanse legerpolitiek die dit soort acties vergoeilijkte. Hoe het begon: De US had net een enorme klap te verwerken gehad tijdens het Tet-feest (viering van nieuwe maanjaar, ergens eind januari/begin februari) vele US militairenwerden gedood in de strijd met de VietCong. De US wilde een daad stellen naar de burgers, die de VC steunden. Deze burgers hadden echter geen keus, want de VC waren ook echt geen lieverdjes, als de burgers de VC niet steunden namelijk waren martelpraktijken het gevolg. De VC strijders waren onafhankelijke guerillastrijders die met Noord Vietnam samenwerkten later. De avond ervoor 15 maart 1968 werden de manschappen zogenaamd gebriefd. Opgezweept en opgestookt zijn betere woorden hiervoor. Onder termen als ‘Wreek je gevallen kameraden’ en ‘Search & Destroy’ werden de soldaten de volgende ochtend gedropt in het gebied My Lai. In de vroege ochtend van 16 maart 1968 stormden de militairen de dorpjes in en vernietigden, martelden, verkrachtten en doden alles wat op hun pad kwam. In Tu Cung waar wij zijn staat een museum, een sober, vierkant gebouw van zwarte stenen zonder marmer. Binnen hangen bordjes met het verzoek de tentoonstelling in stilte te aanschouwen. Dat doen we vanzelf. Want vlak daarvoor hebben een zeer ingrijpende Nederlandse documentatiefilm van KRO/Reporter uit 1993 gezien. Een reportage met de US helicopterpiloot Hugh Thompson die precies 25 jaar na dato met de KRO teruggaat naar My Lai. Hugh Thompson heeft met zijn helicopter nog 13 Vietnamese burgers kunnen redden en komt ook terug om een man die hij toen als klein jongetje heeft gered hopelijk te ontmoeten. Dat lukt helaas niet, de jongen is getraumatiseerd opgenomen geweest in een psychiatrische inrichting en vandaar ontsnapt cq. weggelopen. De opdracht van Hugh was om gewonde VC strijders op te pikken zodat deze gevangen genomen konden worden voor informatie. Er was trouwens een soldaat die de gruwelen overzag en daar niet aan mee wilde werken, soldaat Carter, een neger, schoot zichzelf in zijn voet zodat hij gewond afgevoerd kon worden. Dit dorp Tu Cung stond bekend als My Lai 4. De tentoonstelling begint met een lijst met namen op de muur van alle gevallen burgers met hun leeftijd erachter, en of ze man of vrouw waren, we zien voornamelijk jonge leeftijden en oudere mannen en vrouwen. Hoe is het dan bekend geworden? Door Ronald Ridenhour, die met open brieven aan de US Senaat de zaak aan het rollen bracht. Er was een US oorlogsfotograaf die met veel plezier foto’s schoot van de mensen vlak voordat zij werden doodgeschoten. Deze vreselijke vent, en dat is zacht uitgedrukt, heeft altijd beweerd dat hij de foto’s schoot om de ‘wereld te laten zien hoe wreed het er hier aan toe was gegaan’. In werkelijkheid heeft hij zelf 18 maanden gewacht en pas nadat Ronald Ridenhour de zaak opengooide, kwam hij met de foto’s op de proppen. Bovendien heeft hij goed verdiend aan de verkoop van de 2 rolletjes zwart/wit en 1 rolletje kleurenfoto’s. Japan heeft bijv. 10.000 USdollar betaalt voor de kleurenfoto’s. Een verzameling van 51 uitvergrote foto’s toont in detail de gebeurtenissen van die dag, van de aankomst van de helicoptertroepen tot het V-teken dat luitenant William Calley aan het eind van de operatie maakte. In 1970 werden deze foto’s in het magazine Life gepubliceerd en shokte de wereld. Aangespoord door Britse documentairemakers gaf het Amerikaanse leger de zwartwit foto’s in 19988 vrij. De beruchte beelden hangen hier in het museum: van de groep van 15 vrouwen en kinderen die vlak voor hun executie bijeengekropen zitten, van de twee jongens, waarschijnlijk broertjes die in elkaar gedoken op de weg zitten, waarbij het oudste jongetje over zijn kleine broertje heen gedoken zit om hem te beschermen, enkele seconden voordat ze worden doodgeschoten, van de oude man die in een put wordt gegooid en daarna wordt doodgeschoten. Op deze foto zie je haarscherp het hoofd van de fotograaf weerspiegeld in het putwater, erboven hangen om maar een zo;n duidelijk mogelijke shot te kunnen maken (hij had ook een hand uit kunnen steken om te helpen), van de soldaten die burgers in een greppel bijeen dreven om ze daarna dood te schieten. Maar ook de hartverscheurende beelden van vermoordde kinderen. En de verhalen van getuigen, die vertelden dat een zwangere vrouw die op het punt van bevallen stond, door de US werd gedood; zij haalden hun bajonet door haar buik, de beentjes van de baby waren door haar buik heen gestoken. De kinderen van deze vrouw zagen het verstopt gebeuren, een daarvan kon het niet aanzien en gaf een angstschreeuw, waarna ze werden ontdekt en ook werden doodgeschoten. En de levende getuigenis van Vo Thi Lien, dertien jaar oud toen, dat omdat haar grootmoeder over haar heen viel, eerst werd ze drie keer beschoten, maar oma bleef staan, toen hebben ze haar laten exploderen met een granaat. Vo Thi Lien werd het sleutelfiguur in propaganda campagnes, zij stierf zelf op 43 jarige leeftijd in het kraambed van haar derde kind in 1995. Op het complex loopt mevrouw Hoang Thi Qui rond, een oude vrouw die al haar familie in dit bloedbad heeft verloren. De enige zin in het haar leven is om op deze herdenkingsplaats, dicht bij haar geliefde kinderen en kleinkinderen te zijn, zij onderhoudt daar de tuinen en verbouwt rijst en groente. We mogen een foto van haar maken (zie foto). Uiteindelijk zijn in deze oorlog 2 miljoenen Vietnamezen gedood en 50.000 US militairen. Dankzij het communistische Noorden, het vrije maar o zo corrupte Zuiden en de onbegrijpelijke strategie van een gestoorde mogendheid als USA. (Luitenant Calley werd veroordeeld tot levenslang maar is door Pres. Nixon vrijgesproken en heeft dus geen dag in de gevangenis gezeten). Wat Rene bijzonder aansprak toen hij zelf met een gids in 1995 dit complex bezocht waren de woorden van deze gids. Woorden die ook mij absoluut raken en het Aziatische denken weergeeft: We mogen het de US soldaten niet kwalijk nemen, zij werden ook gestuurd. Vergeet het verleden niet, maar richt je op de toekomst. Met deze woorden wil ik vandaag graag sluiten, hier verder gaan over wat we nog gegeten hebben en andere dingen op weg hier naar toe zou niet gepast zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten